Wypowiedzi przedstawicieli kancelarii prawnych dotyczące komentarzy do Prawa zamówień publicznych

O wyrażenie opinii dotyczących komentarzy do Prawa zamówień publicznych, dostępnych obecnie na rynku wydawniczym, przede wszystkim w aspekcie ich praktycznej przydatności w bieżącej pracy, poprosiliśmy przedstawicieli kilkunastu kancelarii prawnych, specjalizujących się w problematyce zamówieniowej.

Ponieważ nie wszyscy zechcieli się „w tym temacie” wypowiedzieć mamy nadzieję, że nie oznacza to braku akceptacji dla któregokolwiek z wydanych komentarzy, a jedynie trudność ze wskazaniem, który z nich jest najlepszy. Natomiast wszystkim, którzy wypowiedzieć się zechcieli serdecznie dziękujemy i poniżej publikujemy ich opinie.

Jesteśmy przekonani, że zawierają one istotne wskazania nie tylko dla Czytelników naszego miesięcznika, ale dla wszystkich uczestników systemu zamówień publicznych.

 

KAROL KAMIŃSKI

Kancelaria Krynicki Dajczer Kamiński Heromiński

Jak to zwykle bywa z komentarzami do ustaw, komentarz kończy się tam, gdzie zaczyna się problem i niestety większość dostępnych na rynku komentarzy do Prawa zamówień publicznych powiela ten smutny standard. Osobiście jednak uważam, że na tym tle w sposób pozytywny wyróżnia się komentarz wydawnictwa C.H.BECK (pod red. Marzeny Jaworskiej). Komentatorki starają się nie uciekać od dostrzeżonych problemów i przedstawiają swoją interpretację przepisów, która ma ułatwić ich rozwiązanie, opierając się często przy tym na orzecznictwie sądowym i TSUE. Jeżeli korzystam z komentarzy, to ten komentarz jest komentarzem pierwszego wyboru.

 

 

ALDONA KOWALCZYK

Kancelaria Dentons

Już wcześniej chętnie sięgałam do komentarza do Prawa zamówień publicznych – ustawy z 2004 r. pod red. Marzeny Jaworskiej. Obecny komentarz tych samych autorek został zaktualizowany i dostosowany do obowiązującego od 1 stycznia 2021 r. stanu prawnego. W mojej ocenie to obecnie jeden z najlepszych komentarzy do Prawa zamówień publicznych dostępnych na rynku, nie tylko zawierający solidną dawkę wiedzy na temat instytucji Prawa zamówień publicznych, ale i nie stroniący od trudnych pytań oraz problemów.

To z kolei pokazuje, iż opinie prezentowane w komentarzu są również owocem zdobytych przez autorki doświadczeń i przemyśleń wynikających z praktyki stosowania przepisów Pzp. Wspomniane praktyczne ujęcie widać przykładowo w sposobie komentowania fakultatywnej podstawy wykluczenia związanej z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem istotnego zobowiązania wynikającego z wcześniejszej umowy w sprawie zamówienia publicznego. Komentarz w tym zakresie porusza także, jakże aktualną i doniosłą, problematykę kar umownych czy też wpływu toczącego się sporu dotyczącego wcześniejszej umowy w sprawie zamówienia na możliwość zastosowania tej podstawy wykluczenia.

Podobnie rozważania odnoszące się chociażby do instytucji przeciwnika skargi, mają istotne znaczenie praktyczne i to nie tylko ze względu na koszty postępowania. Na tle nowych przepisów rozszerzających prawo do wniesienia skargi kasacyjnej na strony postępowania skargowego (a zatem skarżącego i przeciwnika skargi), jednoznaczne rozstrzygnięcie, kto jest przeciwnikiem skargi, nabiera tym większego znaczenia. Komentarz pod red. Marzeny Jaworskiej nie ucieka od odpowiedzi na ważkie pytania, czy jest nim zawsze zamawiający (jeżeli sam nie wnosi skargi) i kto jest przeciwnikiem skargi w sytuacji, gdy skargę na wyrok KIO uwzględniający odwołanie wnosi wykonawca – przystępujący po stronie zamawiającego na etapie postępowania odwoławczego przed Izbą. W świetle niejednolitości poglądów w tych kwestiach, prezentowanych w dotychczasowym orzecznictwie sądowym, należy mieć nadzieję, iż trafne w mojej ocenie i racjonalne stanowisko w tym zakresie zaprezentowane w komentarzu utrwali się również w orzecznictwie sądu zamówień publicznych. Wspomniany walor praktyczny komentarza uważam za jego ogromny atut.

 

 

TOMASZ KRZYŻANOWSKI

Kancelaria Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy

Osobiście w ostatnim roku najczęściej korzystałem z komentarza Urzędu Zamówień Publicznych pod redakcją prezesa UZP Huberta Nowaka i wiceprezesa UZP Mateusza Winiarza. W moim subiektywnym odczuciu komentarz ten jako napisany od nowa w oparciu o przepisy nowej ustawy Prawo zamówień publicznych. Wnosi pewien powiew świeżości wśród tego typu opracowań. Nie bez znaczenia jest również fakt, że jednym ze współautorów jest prezes Urzędu, zatem nowy komentarz stanowi w pewnym sensie oficjalną interpretację nowych przepisów przez UZP.

Równolegle korzystam od lat z komentarza pod redakcją Włodzimierza Dzierżanowskiego, jest to bardzo solidna pozycja, dobrze napisana, cenna w mojej ocenie również dlatego, że autorom zdarza się odważnie poruszać wiele zagadnień, które inne komentarze przemilczają. Równie często i z podobnych powodów zaglądam do komentarza autorstwa Ireny Skubiszak-Kalinowskiej. Tę pozycję cenię przede wszystkim za bardzo szczegółowe i szerokie odniesienie się do przepisów, przytaczanie wielu istotnych orzeczeń.

Jednocześnie przyznaję, że nie znam w ogóle komentarza pod redakcją Marzeny Jaworskiej. Autorkę cenię, moja nieznajomość tej pozycji wynika z prozaicznej przyczyny; poza nowym komentarzem UZP korzystam praktycznie w 100 % z programu LEX i tam dostępnych materiałów, a tam nie ma tego komentarza. Pod wpływem sporządzania tej „recenzji” sprawdziłem, że znajduje się on w systemie informacji prawnej LEGALIS. Zatem następnym razem będę mógł się zapewne szerzej wypowiedzieć, bo zamierzam ten komentarz przetestować.

 

 

 

GRZEGORZ MAZUREK

Kancelaria Prawna Grzegorz Mazurek

Praktyczne zastosowanie najczęściej ma komentarz UZP pod red. Huberta Nowaka i Mateusza Winiarza. Jako przykładowe kwestie, w których był w ostatnim czasie pomocny mogę wskazać odniesienie się do regulacji art. 511 w zakresie możliwości uzupełnienia pełnomocnictwa do przystąpienia do postępowania odwoławczego oraz art. 98 ust. 1 w zakresie nowych zasad zwrotu wadium wykonawcy.  W przypadku pozostałych komentarzy – używane są zazwyczaj przy okazji opinii prawnych, aby pokazać porównanie stanowisk odnośnie zastosowania danego przepisu.

 

 

JAN ROLIŃSKI

Kancelaria Wierciński Kwieciński Baehr

W WKB w codziennej pracy korzystamy niemal ze wszystkich komentarzy do Pzp dostępnych na rynku: autorów o uznanej od lat renomie, a także tych „debiutujących”. Cenimy prace naszych kolegów, którzy mają już za sobą opracowanie kilku edycji komentarza. Mam tu na myśli m.in. komentarz pod redakcją Włodzimierza Dzierżanowskiego (autorami są m.in. Małgorzata Stachowiak i Jarosław Jerzykowski). Poza walorami merytorycznymi niezwykle wygodny jest dostęp do tego komentarza za pośrednictwem serwisu LEX.

 

Sięgamy też chętnie po komentarze wydawane przez C.H.Beck, a dostępne w systemie LEGALIS, tj. prace pióra Pawła Graneckiego, komentarz pod redakcją Marzeny Jaworskiej czy wcześniejsze komentarze Jerzego Pieroga. Na pewno doniosłym wydarzeniem wydawniczym w tym roku jest praca Urzędu Zamówień Publicznych pod redakcją prezesów Huberta Nowaka i Mateusza Winiarza. Oceniamy ją jako niezwykle istotną publikację, bowiem nie tylko jest to praca rzetelna (choć z niektórymi wyrażonymi tam poglądami nie zawsze się zgadzamy), ale także dla rynku prawniczego cenne jest znać stanowisko i poglądy „Regulatora”. Od lat Urząd nie wydawał „oficjalnego” komentarza, a powrót do starej, dobrej tradycji oceniamy pozytywnie.

 

 

PAULINA SAWICKA

DWF Poland Jamka

W swojej pracy korzystam głównie z komentarza C.H.BECK (red. Marzena Jaworska), głównie z tego względu, że w wielu przypadkach autorki prezentują odmienne niż wszyscy stanowiska w danej sprawie, co pozwala na inne, głębsze spojrzenie na dany temat. Dodatkowo komentarz ten zawiera prostą i praktyczną interpretację przepisów ustawy Pzp, bazującą na doświadczeniu własnym autorów. Myślę, że ten aspekt powoduje, że po ten komentarz sięgam najczęściej.

 

 

IRENA SKUBISZAK-KALINOWSKA

ISK Kancelaria Radcy Prawnego

Nie jest dobrą praktyką wypowiadanie się na temat komentarzy do Pzp autorstwa moich znakomitych Koleżanek i Kolegów, szczególnie w sytuacji, kiedy w końcowej fazie przygotowań jest kilka pozycji, których jestem autorką bądź współautorką. Z tego względu ograniczę się do oceny komentarza, wydanego przez Urząd Zamówień Publicznych. Przede wszystkim docenić należy samą inicjatywę jego przygotowania. W zasadzie od czasów tzw. „bluebook-a” pod redakcją ówczesnego prezesa UZP Tomasza Czajkowskiego nie powstało kompleksowe, oficjalne studium, dotyczące materii Pzp, a bardzo takiego opracowania brakowało. Przez lata bowiem było ono zbiorem bardzo przydatnych wytycznych w stosowaniu ustawy, ukierunkowując zarówno praktyków, jak i orzeczników co do właściwej i bezpiecznej interpretacji przepisów. Dla mnie, jako osoby początkującej w zamówieniach, była to pozycja z którą praktycznie nie rozstawałam się ani w swojej praktyce orzeczniczej, ani później, stając już po przeciwnej stronie.

Dlatego też ze wszech miar pozytywnie ocenić należy najnowszą inicjatywę Urzędu w tym zakresie. Nowy oficjalny komentarz jest przystępnym źródłem wiedzy o ustawie, stanowiąc dobry przewodnik zarówno dla doświadczonych praktyków, jak i osób stawiających pierwsze kroki zawodowe w obszarze zamówień publicznych.

Co do zasady komentarz stanowi dobry punkt wyjścia na początkowym etapie pracy z poszczególnymi przepisami. Dużym ułatwieniem w zrozumieniu nowych regulacji są nawiązania do wcześniej obowiązującego stanu prawnego. Zawarto w nim spory zakres wiedzy teoretycznej, popartej aktualnym orzecznictwem, interpretacjami przepisów dokonywanymi przez UZP, uzasadnieniem do projektu ustawy, czy wypracowanymi poglądami doktryny. Niewątpliwym plusem jest ujęcie szerokiego kontekstu funkcjonowania Pzp poprzez odwoływanie się do prawa unijnego i orzecznictwa TSUE (zgodnie z zasadą pierwszeństwa prawa unijnego i obowiązkiem dokonywania prounijnej wykładni prawa krajowego) oraz innych gałęzi prawa.

W moim odczuciu, pomimo poniżej przywołanych mankamentów, mocną stroną komentarza jest jego zupełność. Zagadnienia opisywane i przedstawiane są w sposób wyczerpujący, odwołując się i przytaczając podstawowe instytucje prawne również spoza zakresu przedmiotowego samej ustawy, ale ściśle z nią związane. Momentami jednakże wydaje się on być nie do końca dokładny czy też konsekwentny w swoich wywodach. Poza tym tekst jest nierówny – w niektórych zakresach przeczytanie i zrozumienie intencji Autora wydaje się być banalnie proste, a innym razem ma się wrażenie uczestnictwa w powolnej egzegezie prawnej.

Brakuje również przywołania różnych, odmiennych, czy kontrowersyjnych poglądów co w przypadku niektórych, budzących wątpliwości, instytucji lub regulacji mogłoby być pomocne. W komentarzu znajduje się też zbyt mało przykładów praktycznych, które mogłyby obrazować lub wyjaśnić problematyczne kwestie. Pozbawiony jest również krytycznej analizy przepisów nowego Pzp, wskazującej na potencjalne dylematy, jakie mogą pojawić się przy stosowaniu ustawy. Są również fragmenty, w których komentarz kończy się tam, gdzie zaczyna się problem. Ale dla doświadczonych praktyków to też jest cenna informacja i sygnał, z jednej strony, że w danym obszarze należy się poruszać niezwykle ostrożnie, a z drugiej, że jest to materia, w której standardy i orzecznictwo dopiero będą się kształtować, dając bodziec do aktywnego ich kreowania.

Reasumując, stosunek aspektów pozytywnych komentarza do tych negatywnych, wypada dalece korzystniej na rzecz tych pierwszych. Dla osób zajmujących się zamówieniami publicznymi jest to pozycja obowiązkowa – zarówna dla tych, którzy dogłębnie znają tę tematykę, jak i początkujących.

 

 

PIOTR TRĘBICKI

Czublun Trębicki Kancelaria Radców Prawnych

W CZUBLUN TRĘBICKI oczywiście korzystamy z wielu komentarzy i innych źródeł tzw. doktryny prawa zamówień. Staramy się też sami uczestniczyć w publicznym dyskursie na temat zamówień publicznych.

Nasze prace zaczynamy od tzw. bluebook, czyli komentarza wydawanego przez Urząd Zamówień Publicznych. Tam znaleźć można wykładnię zbliżona do wykładni autentycznej, czyli pochodzącej od autora przepisów. Często to najważniejszy argument.

Ryzykiem komentarzy prawnych jest nadmierna teoretyczność. Z drugiej strony ryzykiem jest łatwość poglądów autorów, niepopartych solidnym, krytycznym względem siebie, procesem analitycznym. Takie pochopne poglądy nie pomagają. Dlatego w praktyce często bazujemy na komentarzu wydanym przez wydawnictwo CH BECK pod redakcją Pani Mecenas Marzeny Jaworskiej.

Po pierwsze odbieramy go jako wysoce praktyczny. Czuć duże doświadczenie rynkowe po obydwu stronach rynku zamówień. W komentarzu autorek często tak znajdujemy potwierdzenie naszych własnych przekonań czy też obaw. Czasami poglądy autorek zmuszają nas do analizy i weryfikacji doczasowych własnych zapatrywań prawnych.

Po drugiej zaś treść tego komentarza odbieramy jako odpowiednio wyważoną właśnie w zakresie uwzględnienia warstw teoretycznych i warstwy praktycznej, także wynikającej z bogatego doświadczenia autorek na rynku zamówień publicznych. Często w tym komentarzu znajdujemy stanowiska autorek w sprawach wątpliwych w samej ustawie Pzp, co jest jego zaletą.

 

 

TOMASZ ZALEWSKI

Kancelaria Bird & Bird

W swojej pracy korzystam z wielu komentarzy do Prawa zamówień publicznych. Komentarz Wydawnictwa Wolters Kluwer pod red. Włodzimierza Dzierżanowskiego traktuję często jako punkt wyjścia i przedstawienie pewnego standardu w zakresie wykładni przepisów. Nie zawsze jednak odnajduję w nim odpowiedzi na wszystkie wątpliwości. Pod tym względem bardzo wysoko cenię komentarz Wydawnictwa C.H.Beck pod red. Marzeny Jaworskiej, który często porusza kwestie pominięte w innych komentarzach. W tym komentarzu lubię także mini spisy treści do komentarza do poszczególnych artykułów – bardzo to ułatwia sprawne odnalezienie istotnego fragmentu. Komentarz wydany przez UZP zazwyczaj traktuję jako uzupełnienie wiedzy, zwłaszcza, gdy zależy mi na poznaniu intencji stojących za konkretnym rozwiązaniem przyjętym w ustawie.

Dodam może, że równie często jak z komentarzy do ustawy, korzystam z komentarzy do dyrektyw unijnych. Tu zwłaszcza cenię komentarz Wydawnictwa C.H.Beck pod red. Wojciecha Hartunga, choć moim zdaniem najlepszym opracowaniem w zakresie przepisów unijnych dotyczących zamówień publicznych jest książka Sue Arrowsmith „The Law of Public and Utilities Procurement”.