Zmiana wynagrodzenia wykonawcy w związku z inflacją spowodowaną nadzwyczajnymi okolicznościami

Coraz częściej wykonawcy występują do zamawiających o zwiększenie wynagrodzenia z uwagi na wzrost cen towarów i usług spowodowany epidemią Covid 19 i wojną w Ukrainie oraz spowodowaną tymi zjawiskami inflacją. Pojawia się przy tym pytanie, czy można uznać je za siłę wyższą, a jeśli tak, to jakie przesłanki powinny być przy tym spełnione.

Pojęcie siły wyższej w orzecznictwie

Jako siłę wyższą klasyfikuje się okoliczności wywołane działaniem sił przyrody (np. powódź, pożar, trzęsienie ziemi), epidemią, katastrofami technicznymi lub przemysłowymi, działaniami wojennymi lub z innymi operacjami sił zbrojnych, czyli np. aktami terrorystycznymi, strajkami  generalnymi, ogólnokrajowymi manifestacjami czy zamieszkami ale także działaniami władzy państwowej, które charakteryzują się wykluczeniem możliwości przeciwstawienia się im przez jednostkę, m.in. stan wojenny, blokady granic, zakaz importu i eksportu.

Zdaniem TSUE siła wyższa to okoliczności nadzwyczajne i nieprzewidywalne, niezależne od podmiotu, który się na nie powołuje, i nieuniknione mimo dochowania należytej staranności.

Trybunał nie opowiada się za tym, aby jako siłę wyższą rozumieć tylko okoliczności tworzące niemożliwość bezwzględną wykonania zobowiązania. Siłą wyższą jest już wystąpienie nadzwyczajnych trudności, niezależnych od woli danej osoby, których nie można było uniknąć nawet w przypadku zachowania należytej staranności. To okoliczność niezmiernie istotna w badanej sprawie. Pozwala bowiem nie dociekać, czy np. wykonawca, który został odcięty od zaopatrzenia ze źródeł z których korzystał mógł choćby teoretycznie skorzystać z innych źródeł. (…)

Poza tym w artykule:

• Pandemia Covid 19 jako siła wyższa
• Wojna w Ukrainie jako siła wyższa
• Dopuszczalność zmian umowy w nadzwyczajnych okolicznościach bez ingerencji sądu
• Zmiany umowy polegające na podniesieniu wynagrodzenia lub wprowadzeniu mechanizmu waloryzacyjnego