Od lat postulowane jest efektywne udzielanie zamówień publicznych, realizowane m.in. przez odpowiednie stosowanie kryteriów oceny ofert. Pomimo płynących ze wszech stron rekomendacji i zmian w ustawie zachęcających do stosowania kryteriów pozacenowych, w przytłaczającej większości przypadków zamawiający nadal najchętniej stosują kryterium ceny o maksymalnie dopuszczonej wadze. Inne kryteria przyjmowane są niejako z prawnego przymusu i czasami bez głębszej refleksji.
Najczęściej stosowane kryteria pozacenowe, tj. okres udzielonej gwarancji jakości czy termin wykonania zamówienia w praktyce i tak sprowadzają konkurowanie wykonawców wyłącznie pod względem ceny oferowanego przedmiotu zamówienia, a w efekcie prowadzą do wyboru oferty najtańszej.
W Koncepcji nowego Prawa zamówień publicznych wybieranie rozwiązań najtańszych zamiast najbardziej efektywnych w dłuższym okresie, zostało zidentyfikowane jako kluczowy problem w systemie zamówień publicznych. Antidotum na ten problem ma stanowić między innymi wyrażenie wprost w przepisach nowej ustawy – w gruncie rzeczy istniejącego od lat – obowiązku stosowania zasady efektywności udzielanych zamówień.
Wprowadzono przy tym szereg instrumentów służących realizacji tej zasady, w tym podjęta została kolejna próba – cytując za motywem 92 dyrektywy 2014/24/UE – „zachęcenia instytucji zamawiających do wybierania takich kryteriów udzielenia zamówienia, które umożliwią im otrzymanie wysokiej jakości robót budowlanych, dostaw i usług, optymalnie odpowiadających ich potrzebom”.
Marzena Jaworska
