Szacowanie, rozliczanie i waloryzacja wynagrodzenia za roboty budowlane w dynamicznej sytuacji rynkowej

W dniach 15 – 16 czerwca 2023 r. odbyła się w Warszawie XIV Konferencja Stowarzyszenia Kosztorysantów Budowlanych pt. „Szacowanie, rozliczanie i waloryzacja wynagrodzenia za roboty budowlane w dynamicznej sytuacji rynkowej”.

Temat konferencji podyktowany został zjawiskami gospodarczo – ekonomicznymi, mającymi miejsce w polskim budownictwie, w ostatnich trzech latach.

Po powitaniu gości, m.in. przedstawicieli Urzędu Zamówień Publicznych oraz Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej i otwarciu konferencji przez Prezesa SKB – Tomasza Pytkowskiego wygłoszono jedenaście referatów merytorycznych oraz wysłuchano wystąpień czterech firm wspierających Stowarzyszenie: ORGBUD-SERWIS, SEKOCENBUD, CAS i CCM.

Dwa pierwsze wystąpienia, dr Arkadiusza Weremczuka oraz dr hab. prof. Andrzeja Borowicza, dotyczące sytuacji gospodarczej w Polsce w 2023r. ze szczególnym uwzględnieniem sektora budowlanego oraz konkurencyjności na rynku zamówień publicznych na roboty budowlane, przygotowały słuchaczy do odbioru zagadnień szeroko pojętych kosztów w budownictwie w dobie dynamicznie rosnących cen materiałów i robót budowlanych.

Szczególnie dużym zainteresowaniem cieszyła się tematyka związana z możliwościami waloryzacji wynagrodzeń za roboty budowlane w świetle uregulowań prawnych oraz z metodami obliczeń, jak również związana z postanowieniami umownymi umożliwiającymi zmianę wynagrodzenia kontraktowego. Z tymi zagadnieniami zmierzyli się znani w środowisku budowlanym specjaliści: dr Hubert Wysoczański, adw. Mateusz Fraszka, mgr inż. Maciej Sikorski i mgr inż. Ewa Wiktorowska.

Z kolei adw. Maria Kacprzyk podjęła się przybliżenia uczestnikom konferencji problematyki dotyczącej rozwiązywania sporów między stronami procesu inwestycyjnego powstałymi z tytułu niedoszacowania inwestycji w okresie gwałtownej dekoniunktury gospodarczej, wskazując na możliwe kierunki działań. Jednym z nich to zawarcie polubownej, pozasądowej ugody, która w świetle przyjętych w ustawach rozwiązań, jest pozytywnie oceniana przez prawników i coraz częściej stosowana przez strony w budownictwie.

Nie zabrakło również tematów związanych z określaniem przez zamawiających wartości zamówienia na roboty budowlane oraz sposobu obliczenia ceny oferty, a także ich rozliczeniem w trybie buduj.  W tych zagadnieniach prym wiedli: mgr inż. Tomasz Pytkowski (Prezes SKB) oraz mgr inż. Balbina Kacprzyk (Prezes Honorowa SKB).

Uczestnicy konferencji zapoznali się również, dzięki wystąpieniu mgr. inż. Tomasza Żuchowskiego, z praktyką waloryzacji wynagrodzenia za roboty budowlane na przykładzie kontraktowania inwestycji w GDDKiA oraz z kosztami cyklu życia obiektów budowlanych (prof. Vsevolod Nikolaiev) i z klasyfikacją robót budowlanych w BIM 5D (mgr inż. Paweł Kaczmarski).

Konferencja pozwoliła na skonfrontowanie celów wynikających z regulacji prawnych dotyczących określania wartości zamówienia na roboty budowlane, zawierania umów i postanowień w kwestii wynagrodzenia i jego waloryzacji z powszechnie stosowanymi praktykami oraz pozwoliła na dokonanie oceny rozbieżności pomiędzy stanem faktycznym a zamierzeniami i intencjami ustawodawcy, powstałymi m.in. na skutek przepisów dotyczących dyscypliny finansów publicznych i obaw zamawiających przed kontrolą zamówienia publicznego.

Wysoce merytoryczne wystąpienia oraz ożywione dyskusje uczestników konferencji pozwoliły na nakreślenie kierunków rozwiązywania obecnie występujących problemów pomiędzy stronami procesu inwestycyjnego.

Chodzi przede wszystkim o możliwość, w aktualnym stanie prawnym, dokonywania korekt klauzul waloryzacyjnych przy kontraktach będących w toku i tym samym przeprowadzenia zmiany wynagrodzenia za roboty budowlane, przywracającej równowagę ekonomiczną zamawiającego i wykonawcy, jak również możliwość zawarcia ugody sądowej lub pozasądowej bez konieczności przeprowadzenia procesu sądowego.

Działania te są możliwe dzięki wprowadzeniu szeregu zmian w istniejących regulacjach, jak np. w ustawie z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych, w art. 54a, ust. 1 dotyczącymi ugody w sprawie spornej oraz wejściu w życie nowych regulacji, jak np. ustawy z dnia 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Znaczący głos w dyskusji na temat tej ustawy miała Pani Izabela Fundowicz – Dyrektor Departamentu Prawnego w Urzędzie Zamówień Publicznych, która podkreśliła spójność art. 48 tejże ustawy dotyczącego możliwości zmiany wynagrodzenia za realizację inwestycji będącej w toku z art. 455 ust. 1 pkt 4 ustawy Prawo zamówień publicznych dotyczącym zmiany umowy, a w szczególności zmiany wysokości ceny.

Obok środków zaradczych dla istniejących już spraw konfliktowych, występujący położyli nacisk na taki sposób przygotowania postępowań na roboty budowlane, który pozwoliłby w przyszłości uniknąć podobnych jak obecnie, sytuacji.

Stowarzyszenie ma nadzieję, że konferencja, która była okazją dla poszerzenia wiedzy i wymiany doświadczeń stanie się inspiracją dla uczestników spotkania w dalszej pracy zawodowej i wpłynie na jakość przygotowania postępowania o udzielenie zamówienia publicznego na roboty budowlane oraz sprawność całego procesu inwestycyjnego.