Budżet Państwa

Zasadnicze przepisy odnoszące się do problematyki budżetowej są zawarte w Konstytucji, w dziale  X – Finanse publiczne. Przypomnę je w kilku zdaniach. Konstytucja zastrzega (art. 216 i nast.), że środki finansowe na cele publiczne są gromadzone i wydatkowane w sposób określony w ustawie. Oznacza to, że nic o naszych obciążeniach nie wolno postanowić bez zgody naszych przedstawicieli. Państwo nie powinno być bankrutem, bo będzie to bolesne dla obywateli. Dlatego Konstytucja jednoznacznie zakazuje – nie wolno zaciągać pożyczek lub udzielać gwarancji i poręczeń finansowych, w następstwie których państwowy dług publiczny przekroczy 3/5 czyli 60 % wartości rocznego produktu krajowego brutto. Tzw. ustawodawca zwykły ustala zasady obliczania deficytu i PKB, to znaczy – w drodze zwykłej ustawy dokonuje się interpretacji i sprecyzowania terminów, użytych w Konstytucji. Dzięki temu można trzymać się w bezpieczniejszej odległości od konstytucyjnej granicy deficytu. Nakładanie podatków, innych danin publicznych, określanie podmiotów, przedmiotów opodatkowania i stawek podatkowych, a także zasad przyznawania ulg i umorzeń oraz kategorii podmiotów zwolnionych od podatków następuje również w drodze zwykłej ustawy. To czynią przede wszystkim kolejne ustawy podatkowe (o podatku do osób fizycznych, o podatku od osób prawnych, o podatku VAT i akcyzie, o podatkach i opłatach lokalnych). Zasady przyznawania ulg i umorzeń określa również ordynacja podatkowa.