Rynek zamówień publicznych w „Koncepcji nowego Prawa zamówień publicznych”
Zamówienia publiczne są kluczową formą udziału sektora publicznego w gospodarce. Wartość zamówień udzielanych w procedurach przewidzianych w Pzp w 2017 r. stanowiła około 163,2 mld zł,, tzn. około 8,23% PKB (w roku 2016 było to odpowiednio 107 mld zł. i 5,8% PKB). Przybliżona wartość rynku zamówień publicznych uwzględniająca również zamówienia udzielane bez stosowania procedur w 2017 r. wyniosła 234,6 mld zł. (w 2016 r. – 174,3 mld zł.).
W odniesieniu do postępowań o wartości równej lub wyższej od progów unijnych, dane z rocznych sprawozdań o udzielonych zamówieniach w 2017 r., pozwalają na określenie sumy zakontraktowanych kwot na poziomie ok. 114,7 mld zł. W roku 2016 było to 75,2 mld zł; w 2015 – 83,2 mld zł, w 2014 – 93,2 mld zł. Wartość zamówień udzielanych w postępowaniach poniżej progów UE w latach 2013 r. – 2017 r. ilustruje poniższy wykres.
Wykres 1. Wartość rynku poniżej progów UE (w mld zł) – str. 13
W 2017 r. liczba zamawiających wyniosła 33 690 (w roku 2016 – 35 116; w roku 2015 – 35 641, a w roku 2014 – 36 796). Analiza struktury podmiotowej rynku wskazuje, że największą grupę zamawiających stanowiły instytucje samorządowe: administracja samorządowa (ok. 32%) oraz jednostki organizacyjne administracji samorządowej (ok. 20 %).
Na podstawie danych z rocznych sprawozdań z 2017 r. można wskazać, że aż w 86% zamówień skorzystano z trybu przetargu nieograniczonego (w 2016 r. było to 82%, w 2015 – 83%). Drugi z wybieranych trybów, zamówienia z wolnej ręki, został wykorzystany w 9,67% zamówień. Pozostałe tryby (tzn. przetarg ograniczony, negocjacje z ogłoszeniem, dialog konkurencyjny, negocjacje bez ogłoszenia oraz partnerstwo innowacyjne i licytacja elektroniczna) stanowiły zaledwie 0,94% postępowań (w 2016 r. – 1,27%).
Stosowanie kryterium ceny jako jedynego kryterium oceny ofert uważane było za jeden z głównych problemów polskiego systemu zamówień publicznych. Analiza danych pozwala stwierdzić, że zarówno w postępowaniach o wartości wyższej niż progi UE, jak i w postępowaniach o wartości niższej niż progi UE nastąpił znaczący wzrost wykorzystania pozacenowych kryteriów oceny ofert. O ile przed nowelizacją z 2016 r. średnio waga większości dodatkowych kryteriów wahała się w granicach 10 – 20%, o tyle po nowelizacji średnia waga kryteriów dodatkowych zawierała się w przedziale 20 – 30%.
Wykres 4. Zastosowanie ceny jako jedynego kryterium oceny ofert (w %) – str. 15.
W 2017 r., podobnie jak w latach ubiegłych, największy odsetek zamówień (43%) stanowiły postępowania, w których wykonawcy złożyli tylko jedną ofertę. W postępowaniach na roboty budowlane konkurencyjność była znacznie wyższa, gdyż jedną ofertę składano w 29% (w 2016 r. – 19%) postępowań, a pięć i więcej ofert w 17%.
W przypadku postępowań o wartości poniżej progów unijnych, w których wpłynęły minimum dwie oferty, odsetek postępowań, w których zamawiający dokonali wyboru najtańszej oferty w roku 2016 wyniósł, podobnie jak w ubiegłych latach, 83%.
W 2017 r. do Krajowej Izby Odwoławczej wniesionych zostało 2,7 tys. odwołań. W poprzednich 6 latach, poza rokiem 2016, roczny wpływ przekraczał 2,8 tys. Spośród wszystkich rozpatrzonych odwołań ponad 50% stanowiły sprawy rozpoznane przez KIO merytorycznie. W porównaniu do roku poprzedniego wskaźniki te zmieniły się w minimalnym stopniu.
Wykres 5. Liczba odwołań do Krajowej Izby Odwoławczej – str. 16.
Do sądów okręgowych wpłynęło 159 skarg na orzeczenia KIO, czyli 6% w stosunku do rozpoznanych odwołań. W poprzednich latach było to odpowiednio: 2016 – 130 (5%), 2015 – 179 (6,7%), 2014 r. – 133 (5,1%), W 2016 roku sądy rozpoznały 44 skargi, z czego 5, tj. 11% zostało uwzględnionych. W toku pozostawało 86 spraw.
Opr. na podst. „Koncepcji nowego
Prawa zamówień publicznych”
www.uzp.gov.pl
