Charakter i znaczenie prawne trybu podstawowego udzielania zamówień małej wartości

Uwagi ogólne

Przepisy nowego Prawa zamówień publicznych stworzyły szczególne rozwiązania właściwe dla udzielania zamówień o wartości mniejszej niż progi unijne (tj. zamówień nie objętych przepisami dyrektyw Unii Europejskiej). Ustawodawca uznał, że zamówienia tej stosunkowo małej wartości wymagają prostszych oraz odformalizowanych procedur.

W uzasadnieniu do projektu ustawy wskazano, że „proponuje się w projekcie ustawy wprowadzenie elastycznej i uproszczonej procedury dla zamówień o wartości mniejszej niż progi unijne. Procedura uproszczona (tryb podstawowy), gwarantując realizację celów systemu zamówień publicznych, zapewnia zarazem zamawiającym odpowiednią elastyczność umożliwiającą optymalną organizację procesu udzielania zamówienia publicznego.”.

Ustawodawca w tym krótkim zdaniu uzasadnienia stawia kilka istotnych tez. Po pierwsze w jego ocenie tryb podstawowy to procedura uproszczona. Po drugie – gwarantuje realizację celów PrZamPubl, po trzecie – zapewnia właściwą elastyczność, a po czwarte – jest optymalny ze względów organizacyjnych. Próbujemy dokonać wstępnej oceny, czy rzeczywiście cele te można osiągnąć oraz czy dążenie do ich osiągnięcia nie wiąże się jednak z ryzykiem utraty z pola widzenia innych o wiele ważniejszych celów, które powinny przyświecać prawodawcy.

Podkreślić należy, że w trybie podstawowym – zgodnie z art. 275 PrZamPubl – zamawiający udziela zamówienia, w którym w odpowiedzi na ogłoszenie o zamówieniu oferty mogą składać wszyscy zainteresowani wykonawcy, a następnie zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę bez przeprowadzenia negocjacji (pkt 1) albo może prowadzić negocjacje w celu ulepszenia treści ofert, które podlegają ocenie w ramach kryteriów oceny ofert, o ile przewidział taką możliwość, a po zakończeniu negocjacji zamawiający zaprasza wykonawców do składania ofert dodatkowych (pkt 2), albo prowadzi negocjacje w celu ulepszenia treści ofert, a po zakończeniu negocjacji zamawiający zaprasza wykonawców do składania ofert ostatecznych (pkt 3).

Odnosząc się w pierwszej kolejności do postulatu uproszczenia poprzez tryb podstawowy udzielania zamówień o małej wartości podnieść należy, że zdaje się zaprzeczać temu zbyt skomplikowana konstrukcja nowego trybu udzielania zamówienia.

Nie bez przyczyny w tytule artykułu użyto zwrotu „tak zwany” tryb podstawowy. W istocie są to bowiem (zarówno pod względem konstrukcyjnym, jak i praktycznym) trzy odrębne procedury, określane wspólnym mianem trybu podstawowego. Skala odrębności pomiędzy tymi procedurami, a przede wszystkim całkowicie odmienne założenia na tle przyjętej  typologii procedur, utrudniają możność traktowania ich jako nieznaczne „mutacje” tej samej procedury. Zauważyć chociażby należy, że przyjęty w przepisie art. 275 PrZamPubl podział wariantów udzielania zamówienia w ramach trybu podstawowego odbiega znacznie od przyjętych reguł cywilistycznych, w świetle których przykładowo negocjacje są różnym od ofertowego sposobem zawierania  umów. (…)

Poza tym w artykule:

• Tryb podstawowy bez negocjacji – przetarg nieograniczony

• Podtryb z możliwością negocjacji