Korzystanie ze środków ochrony prawnej w Sprawozdaniu Prezesa UZP o funkcjonowaniu systemu zamówień publicznych w 2019 roku
W ślad za ważniejszymi fragmentami Sprawozdania Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych o funkcjonowaniu systemu zamówień publicznych w 2019 roku, dotyczącymi zamówieniowego rynku publikujemy poniżej rozdział dotyczący środków ochrony prawnej. Wprawdzie dominują w nim dane statystyczne, ale są one na tyle interesujące, że warto się nad nimi z uwagą pochylić.
(…)
II.2.9. Korzystanie ze środków ochrony prawnej w 2019 r.
- Dane statystyczne dotyczące odwołań wnoszonych do Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej
W ostatnich latach liczba wnoszonych odwołań przedstawiała się następująco:
- 2016 r. – 2 496 odwołań,
- 2017 r. – 2 749 odwołań,
- 2018 r. – 2 714 odwołań,
- 2019 r. – 2 694 odwołań.
W 2019 r. liczba wniesionych odwołań ukształtowała się na nieco niższym poziomie niż w 2018 r.
W 2019 r. nastąpił znaczący przyrost odwołań składanych w formie elektronicznej – stanowiły one 46% wszystkich odwołań. Dla porównania w 2016 r. liczba ta wynosiła 19%. Lata 2017-2018 przyniosły nieznaczny wzrost takich odwołań do odpowiednio 22% oraz 28%.
Spośród 2695 odwołań wniesionych w 2019 r. 28 stanowiły odwołania dotyczące zamówień w dziedzinach obronności i bezpieczeństwa. W porównaniu do 2018 r. (33 odwołania) ich liczba spadła.
W 2019 r. toczyły się 2 postępowania odwoławcze z udziałem biegłych. Biegli powoływani byli w dziedzinie informatyki.
- Struktura wyników rozpatrzonych odwołań
W okresie od 1 stycznia do 31 grudnia 2019 r. Krajowa Izba Odwoławcza rozpoznała 2694 odwołania. Orzeczenia KIO, jakie zapadły w 2019 r. przedstawiają się następująco:
| Odwołania 2019 | Liczba ogółem | Odsetek ogółem |
| Rozpatrzone | 2694 | 100% |
| Zwrot z powodu braku wpisu lub nie uzupełnienia braków formalnych | 201 | 8% |
| Umorzenie postępowania z powodu uwzględnienia zarzutów odwołania przez zamawiającego | 544 | 20% |
| Umorzenie postępowania z powodu cofnięcia odwołania | 620 | 23% |
| Odrzucone | 60 | 2% |
| Oddalone | 726 | 27% |
| Uwzględnione | 543 | 20% |
Z przedstawionego zestawienia widać, że tylko 47% spraw jest rozstrzyganych merytorycznie. Pozostałe 53% spraw jest kończonych w formalny sposób (zwrot, umorzenie, odrzucenie odwołania). Dla porównania struktura rozpatrzonych odwołań w 2018 r.:
| Odwołania 2018 | Liczba ogółem | Odsetek ogółem |
| Rozpatrzone | 2668 | 100% |
| Zwrot z powodu braku wpisu lub nie uzupełnienia braków formalnych | 206 | 8% |
| Umorzenie postępowania z powodu uwzględnienia zarzutów odwołania przez zamawiającego | 477 | 18% |
| Umorzenie postępowania z powodu cofnięcia odwołania | 547 | 20% |
| Odrzucone | 58 | 2% |
| Oddalone | 775 | 29% |
| Uwzględnione | 605 | 23% |
Rozkład procentowy rozstrzygnięć podejmowanych przez Izbę w 2019 r. kształtował się podobnie jak w 2018 r. Główna zmiana polegała na zmniejszeniu ilości odwołań rozpatrzonych merytorycznie na korzyść postępowań umarzanych.
Uzupełniająco, poniżej zestawienie rozstrzygnięć dotyczących odwołań, które wpłynęły w 2019 r., zaś zostały rozpatrzone w 2019 r., jak i na początku 2020 r. (odwołania, które wpłynęły w końcu 2019 r.).
| Odwołania 2019 | Liczba ogółem | Odsetek ogółem |
| Wpłynęło | 2694 | 100% |
| Zwrot z powodu braku wpisu lub nie uzupełnienia braków formalnych | 198 | 7% |
| Umorzenie postępowania z powodu uwzględnienia zarzutów odwołania przez zamawiającego | 530 | 20% |
| Umorzenie postępowania z powodu cofnięcia odwołania | 619 | 23% |
| Odrzucone | 60 | 2% |
| Oddalone | 726 | 27% |
| Uwzględnione | 561 | 21% |
Dla porównania struktura rozpatrzenia odwołań, które wpłynęły w 2018 r.
| Odwołania 2018 | Liczba ogółem | Odsetek ogółem |
| Wpłynęło | 2714 | 100% |
| Zwrot z powodu braku wpisu lub nie uzupełnienia braków formalnych | 218 | 8% |
| Umorzenie postępowania z powodu uwzględnienia zarzutów odwołania przez zamawiającego | 499 | 18% |
| Umorzenie postępowania z powodu cofnięcia odwołania | 563 | 21% |
| Odrzucone | 60 | 2% |
| Oddalone | 781 | 29% |
| Uwzględnione | 593 | 22% |
- Terminowość rozpatrywania odwołań
W 2019 r. średni czas oczekiwania na wydanie orzeczenia w sprawie wniesionego odwołania wynosił 14 dni, czyli dwa dni krócej niż w roku poprzednim.
Ogółem w 2019 r. 75% odwołań zostało rozpatrzonych w terminie ustawowym, tj. w ciągu 15 dni od dnia wniesienia odwołania, co oznacza wzrost terminowości rozpatrywania odwołań względem 2018 r. (68%).
- Odwołania a rodzaj zamówienia
Odwołania najczęściej składane były w postępowaniach, których przedmiot stanowiły usługi (41%) oraz dostawy (39%), natomiast najmniej odwołań składano w postępowaniach na roboty budowlane (20%).
Dla porównania, w 2018 r. w postępowaniach na usługi zostało złożonych 42% odwołań, na dostawy 38%, a na roboty budowlane – 20%. Zmiany procentowe nastąpiły pomiędzy odwołaniami w postępowaniach na usługi i roboty budowlane.
- Odwołania w sprawach powyżej i poniżej progów UE
Najwięcej odwołań złożono w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego, których wartość przekracza tzw. progi unijne. Stanowiły one aż 73% wszystkich wniesionych odwołań. Pozostałe 27% odwołań dotyczyło postępowań o wartościach tzw. podprogowych.
Rozkład procentowy odwołań, które w2018 r. były składane w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego powyżej i poniżej progów unijnych kształtował się bardzo podobnie i wynosił odpowiednio 76% oraz 24%.
- Odwołania a tryb postępowania
W 2 583 przypadkach odwołania składane były w postępowaniach prowadzonych w trybie przetargu nieograniczonego (co stanowi 96% wszystkich odwołań wniesionych w 2019 r.), a 26 odwołań wniesiono w postępowaniach prowadzonych w trybie przetargu ograniczonego (1%).
Ogółem w postępowaniach prowadzonych w trybach innych niż podstawowe złożono 49 odwołań. Wartości te kształtowały się następująco: dialog konkurencyjny – 19 (0,70%), negocjacje z ogłoszeniem – 17 (0,63%), wolna ręka – 11 (0,41%), negocjacje bez ogłoszenia – 2 (0,07%). Żadne ze złożonych w 2019 r. odwołań nie dotyczyło postępowań prowadzonych w trybie zapytania o cenę ani licytacji elektronicznej.
Dla porównania informacja na temat liczby odwołań w postępowaniach prowadzonych w trybach podstawowych oraz innych niż podstawowe w 2018 r.: przetarg nieograniczony – 2 550 (94%), przetarg ograniczony – 69 (3%), dialog konkurencyjny – 26 (0,96%), negocjacje z ogłoszeniem – 15 (0,55%), wolna ręka – 13 (0,48%), negocjacje bez ogłoszenia – 4 (0,15%), zapytanie o cenę – 1 (0,04%), licytacja elektroniczna – 1(0,04%).
Z powyższych danych wynika, iż stosunek odwołań wnoszonych w trybach innych niż tryby podstawowe względem wszystkich złożonych odwołań nie uległ zmianie.
- Odwołania w poszczególnych branżach i sektorach rynku
W 2019 r., podobnie jak w latach poprzednich, najwięcej odwołań wniesiono w dwóch sektorach – medycznym (15,73%) oraz informatycznym (15,10%). Na przestrzeni lat 2016-2019 nie odnotowano znaczących zmian dotyczących liczby składanych odwołań w największych branżach zawartych w poniższym zestawieniu.
| Lp. | Sektor/branża | Liczba | Odsetek |
| 1. | Sektor medyczny | 424 | 15,73% |
| 2. | Informatyka | 407 | 15,10% |
| 3. | Pozostałe (m.in. obsługa bankowa, usługi ubezpieczeniowe, zarządzanie nieruchomościami, usługi komunalne) | 385 | 14,29% |
| 4. | Budownictwo, w tym:
· budowa lub remonty dróg i autostrad · budowa lub remonty obiektów sportowych · budowa lub remonty budynków · budowa lub remonty placów, parkingów |
330
104 178 26 22 |
12,24%
3,86% 6,60% 0,96% 0,82% |
| 5. | Dostawy i usługi dla służb mundurowych | 210 | 7,79% |
| 6. | Sektor energetyczny | 134 | 4,97% |
| 7. | Utrzymanie dróg (oznakowanie, sygnalizacja, parkometry, oczyszczanie, utrzymanie zieleni) | 130 | 4,82% |
| 8. | Gospodarka odpadami | 101 | 3,75% |
| 9. | Sektor kolejowy | 100 | 3,71% |
| 10. | Wybór inżyniera kontraktu, nadzór budowlany, inwestor zastępczy | 86 | 3,19% |
| 11. | Wodociągi i kanalizacja | 77 | 2,86% |
| 12. | Transport publiczny | 60 | 2,23% |
| 13. | Sprzątanie | 55 | 2,04% |
| 14. | Sektor górniczy | 54 | 2,00% |
| 15. | Opracowanie projektów budowlanych | 46 | 1,71% |
| 16. | Radiokomunikacja i telekomunikacja | 29 | 1,08% |
| 17. | Gospodarka wodna (gosp. rzeczna, gosp. morska, zbiorniki retencyjne, przeciwpowodziowe) | 28 | 1,04% |
| 18. | Usługi leśne | 24 | 0,89% |
| 19. | Ochrona fizyczna | 15 | 0,56% |
| Liczba ogółem wniesionych odwołań w 2019 r. | 2695 | 100% |
- Dane dotyczące skarg do sądów okręgowych na orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej
W 2019 r. liczba skarg wnoszonych na orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej do sądów okręgowych spadła. W niewielkim stopniu zmienił się również stosunek procentowy liczby skarg względem rozpatrzonych odwołań (w 2019 r. – 5%, w 2018 r. – 6%). Poniżej liczba skarg składanych w ostatnich latach:
2016 r. – 130,
2017 r. – 159,
2018 r. – 166,
2019 r. – 126.
W 2019 r. spośród 126 skarg na orzeczenia KIO 59 (47%) złożonych zostało przez odwołujących, 35 (28%) przez zamawiających, 26 (20%) przez wykonawców przystępujących do postępowania odwoławczego i 6 (5%) przez Prezesa UZP.
Na podstawie przekazanych do UZP 68 orzeczeń sądów okręgowych (stan na 28.02.2020 r.), jakie zapadły w wyniku rozpatrzenia skarg, rozstrzygnięcia sądów przedstawiają się następująco:
– oddalenie skargi -33 (49%),
– odrzucenie skargi – 19 (28%),
– umorzenie postępowania – 5 (7%),
– uchylony wyrok – 1 (1%),
– zmieniony wyrok KIO – 10 (15%).
Dla porównania w 2018 r. wniesiono 166 skarg, w tym: 88 skarg (53%) wniesionych przez odwołujących, 35 (21%) przez zamawiających, 38 (23%) przez przystępujących i 5 (3%) przez Prezesa UZP.
W 2019 r. obciążenie sądów sprawami skargowymi rozkładało się, podobnie jak w latach poprzednich, nierównomiernie. Najwięcej skarg zostało skierowanych do sądu okręgowego w Warszawie – 54 (42,85%), w następnej kolejności do sądu okręgowego:
- w Katowicach – 7 (5,55%),
- w Krakowie – 7 (5,55%),
- w Łodzi – 7 (5,55%),
- w Gdańsku – 6 (4,76%),
- w Olsztynie – 6 (4,76%),
- w Szczecinie – 5 (3,96%),
- w Poznaniu – 4 (3,17%),
- w Rzeszowie – 3 (2,38%),
- w Kielcach – 2 (1,58%),
- w Koszalinie – 2 (1,58%),
- w Opolu – 2 (1,58%),
- w Świdnicy – 2 (1,58%),
- w Zielonej Górze – 2 (1,58%).
Do pozostałych sądów okręgowych trafiały pojedyncze sprawy skargowe, a do 13 sądów nie wpłynęła żadna skarga na orzeczenie KIO.
